Zilkade, Haram aylardan olduğu için “zü’l-ka‘deti’l-harâm” şeklinde de anılır.
Cahiliye Arapları bu ay girdiğinde kutsallığına karşı saygılarından dolayı savaş ve saldırıyı, kötü söz ve kötü davranışı, hatta hayvanları için otlak aramayı bırakmaları sebebiyle bu ayın oturmakla geçen ay, oturma zamanı anlamında ‘zü’l-ka‘de’ diye adlandırılmıştır.
ZİLKADE AYINDA NELER OLMUŞTUR?
Cahiliye devrinde haram ayların ilki olan zilkade ayında ticarî açıdan büyük önem taşıyan panayırlar düzenlenir, Mekke’de Ukâz ve Mecenne panayırları da bu ayda kurulurdu.
Bazı kaynaklarda zilkade ayında meydana gelen olaylar arasında Hz. İbrahim ile İsmail’in Kâbe’nin temellerini yükseltmeleri, denizin Hz. Mûsâ için yarılması, Hz. Yûnus’un balığın karnından çıkması zikredilmiştir. İbn Abbas’ın, “Mûsâ’ya otuz gece vade verdik” âyetinde geçen “otuz gece” ifadesini zilkade ayı olarak yorumladığı nakledilir. İslâm tarihinde zilkade ayında meydana gelen önemli olaylardan Hendek Gazvesi, Hz. Peygamber’in Zeyneb bint Cahş ile evlenmesi, Benî Kurayza Gazvesi, Umre Seferi, Umretü’l-kazâ, Resûl-i Ekrem’in Meymûne bint Hâris ile evlenmesi zikredilebilir.
ZİLKADE AYINDA NİKAH KIYILIR MI?
Ramazan ve kurban bayramları arasında kaldığı için zilkade ayında nikâh kıyılamayacağı yönündeki inanışların dinî dayanağı yoktur. Haram aylar olan zilkade, zilhicce, muharrem ve receb ayında, (Hanefîler’e göre tercihen bu ayların perşembe, cuma ve cumartesi günlerinde) oruç tutmak müstehaptır.
Türk dinî mûsikisinde şevval, zilkade ve zilhicce aylarında genellikle hac ilâhileri okunur. Bu aylarda güftelerinde haccı, Kâbe sevgisi ve hasretini dile getiren eserler icra edilir.
Yine iki bayram arasında yer aldığından Türk halk kültüründe özellikle kadınlar arasında “aralık” şeklinde isimlendirilen zilkade ayı Osmanlı belgelerinde ”ذا“ kısaltmasıyla gösterilmiştir.
