NASA ile çalışan Türk bilim insanları, kayıp kara deliğin peşinde

Her türlü maddeyi ve ışığı kendisine çekebilecek kadar güçlü bir çekim alanı olan ve kütleleri oldukça büyük olan kara delikler, günümüzde hala gizemini koruyor.

Bilim insanları, ‘Abell 2261’ adı verilen galaksi kümesinin merkezinde neden süper kütleli bir kara delik tespit edemediklerini çözmeye çalışıyor.

Bu konu hakkında araştırmalara başlayan NASA, proje kapsamında ajansın en güçlü teleskoplarından ikisinin kullanıldığını duyurdu.

TÜRK PROFESÖRLER DE VAR

NASA’nın evrende yaşam arayışının izini sürecek projesine liderlik eden Prof. Betül Kaçar’ın ardından, Türk Profesör Kayhan Gültekin’in de kayıp kara deliğin gizemini çözmeye çalışan bir araştırmaya öncülük ettiği açıklandı.

ABD’nin önde gelen eğitim kurumlarından birisi olan Michigan Üniversitesi’nde görev yapan Gültekin ve ekibinin konu ile ilgili yayınladığı makaleye göre, Chandra X-ray Teleskobu ve Hubble Uzay Teleskobu’yla yapılan son gözlemlerde de bir galakside bulunması gereken devasa kara deliğe dair kanıt bulunamadı.

Gültekin, Forbes dergisine verdiği demeçte, parlak bir galaksi kümesinin kara deliğini kaybetmesinin tek mantıklı açıklamasının “yerçekimsel dalga geri tepmesi” olarak bilinen süreç olduğunu söyledi.

Kara delikler birleştiğinde, yer çekimi dalgaları adı verilen uzay-zamanda dalgacıklar üretirler.

Böyle bir birleşmenin ürettiği büyük miktardaki yer çekimi dalgaları, bir yönde diğer yöne göre daha güçlüyse, kara deliğin galaksinin merkezinden ters yönde uzağa gitmiş olabileceği varsayılıyor.

Gök bilimciler kara deliklerin geri tepmesi için kesin bir kanıt bulamadılar ve süper kütleli kara deliklerin yer çekimi dalgaları oluşturacak ve birleşecek kadar birbirlerine yaklaşıp yaklaşmadıkları bilinmiyor.

Abel 2261 galaksisi, geri tepen bir kara delik aramak için mükemmel bir gökadadır, çünkü iki büyük kara delik arasında bir birleşmenin gerçekleşmiş olabileceğine dair şimdiye kadar iki işaret bulundu.

İlk olarak, Hubble Uzay Teleskobu ve Subaru Teleskobu'ndan gelen optik veriler, boyutundaki bir galaksi için beklenenden çok daha büyük bir galaktik çekirdek ortaya çıkardı.

İkinci işaret ise, Abel 2261'deki en fazla yıldız yoğunluğunun, galaksinin merkezinden 2.000 ışık yılı uzakta olması olarak kayıtlara geçti.

Yıldızların merkez dışı yoğunlaşmasına, iki süper kütleli kara deliğin birleşmesi ve ardından tek, daha büyük bir kara deliğin geri tepmesi gibi şiddetli bir olay neden olmuş olabilir.

Söz konusu galakside, kara delik birleşmesinin gerçekleştiğine dair ipuçları olsa da ne Chandra ne de Hubble verileri, kara deliğin kendisine dair herhangi bir kanıt sunamıyor.