Gebelikte tiroit hastalığının bebek gelişimine etkisi

Tiroit hormonları, gebelik döneminde bebeğin gelişiminde büyük rol oynuyor.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Melis Koçer Yazıcı, gebelik döneminde yaşanan biz dizi fizyolojik ve hormonal değişikliklerin tiroit hormonlarını etkilediğini belirterek anne adaylarına uyardı.

BEBEĞİN BEYİN GELİŞİMİNDE ETKİLİ

Yazıcı, tiroit hastalıklarının hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından yakından takip edilmesi gerektiğini belirtti. Tedavi edilmeyen şiddetli hipotroidin bebeğin beyin gelişimini de etkileyebildiğini söyleyen Yazıcı, konjenital hipotiroidizmin de hemen fark edilmez ve tedavi edilmezse çocukta ciddi bilişsel ve gelişimsel anormalliklere neden olabileceğini vurguladı.

DÜZENLİ KONTROLÜN ÖNEMİ

Özellikle altta yatan tiroit hastalıkları olanların ya da ailesinde tiroit hastalığı geçmişi olanların gebelik döneminde kontrollerini düzenli yaptırması gerektiğini söyleyen Yazıcı, “Tiroit bezinin az ya da çok çalışmasına bağlı olarak ortaya çıkabilen hastalıklar gebelik dönemi için ayrı bir önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.

“GEBELİK PLANLANIRKEN GEREKLİ İNCELEMELER YAPILMALI”

Özellikle daha önce tiroit hastalığı nedeniyle tedavi edilen kişiler, guatr hastalığı olanlar ya da tiroit hastalığı olan bebeği olan kadınların daha dikkatli olması gerektiğini söyleyen Yazıcı, “Bunun yanında bir otoimmün bozukluğu olanlar, ailesinde Graves hastalığı veya Hashimoto gibi otoimmün tiroit hastalığı öyküsü bulunanlar, Tip 1 diyabet hastalığı olan kadınlar, yüksek doz boyun radyasyonu veya hipertiroidizm tedavisi görenler gebeliği sırasında tiroit rahatsızlığı için diğer kadınlara göre daha yüksek risk altındadır. Bu durumda gebelik planlarken ve/ veya gebe olduğunu öğrendiğinde en kısa süre gerekli incelemeler için hekime başvurmalı.” diye konuştu.

DÜŞÜK RİSKİ ARTABİLİR

Hipotiroidizmi olduğu bilinen bir kadının yetersiz tedavisi veya anti-tiroid ilaçlarla aşırı tedavisi nedeniyle gebelik sırasında hipotiroidi semptolarının ortaya çıkabileceğini hatırlatan Yazıcı, “Kadınların yaklaşık yüzde 2,5'inde TSH değeri 6 mIU/L’nin üzerinde olacak şekilde hafif ve yüzde 0.4'ününde de 10 mIU/L'nin üzerinde artış gözlenebilir.” dedi. Tedavi edilmeyen veya yetersiz tedavi edilen hipotiroidizmde düşük riskinin artabileceğini işaret eden Yazıcı, “Ayrıca maternal anemi, miyopati (kas ağrısı, halsizlik), konjestif kalp yetmezliği, preeklampsi, plasental anormallikler ve doğum sonu kanama da olası riskler arasında geliyor.” dedi.

ERKEN TANI ÖNEMİ

Tiroit hormonunun bebekte beyin gelişimi için kritik öneme sahip olduğunun altını çizen Yazıcı, konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

“Konjenital hipotiroidizm, hemen fark edilmez ve tedavi edilmezse çocukta ciddi bilişsel ve gelişimsel anormalliklere neden olabilir. Erken tedavi ile bu gelişimsel anormallikler büyük ölçüde önlenebilir. Annede tedavi edilmeyen şiddetli hipotiroidi, bebekte beyin gelişiminin bozulmasına neden olabilir. Tüm kadınların gebelik sırasında hipotiroidizm taranması konusunda maalesef günümüzde bile genel bir fikir birliği yoktur. Bilenen hipotiroidizmi olan kadınlar, gebelik tespit edilince TSH testi yaptırmalı ve hekimleriyle sürekli iletişim içinde olmalıdır.”

YETERSİZ TEDAVİ RİSKLERİ

Genel olarak, doğurganlık çağındaki kadınlarda hipertiroidizmin en yaygın nedeni olan Graves hastalığının gebelerin yaklaşık yüzde 0.2'sinde görülen bir sorun olduğunu belirten Yazıcı, “Bunun dışında gebeliğe bağlı çok yüksek hCG seviyeleri erken gebelikte ‘geçici hipertiroidizm’e neden olabilir. Doğru tanı, öykü, fizik muayene ve laboratuvar testleriyle konulabilir.” dedi. Yetersiz tedavi alan hipertiroidli gebelerde, erken doğum ve preeklampsi olarak bilinen ciddi komplikasyonların daha sık gözlenebildiğini hatırlatan Yazıcı, konuyla ilgili şunları anlattı:

“Graves hastalığı ilk trimesterde de ortaya çıkabileceği gibi; tiroid bezi bozukluğu olduğu bilinen bir kadında bu süreçte semptomlar artabilir. Bu noktada doğru tedavi son derece önemlidir. Yetersiz tedavi durumunda, erken doğum ve preeklampsi riskinin yanında, gebelik sırasında aktif Graves hastalığı olan kadınların, tiroit fırtınası olarak bilinen hipertiroidizmin çok şiddetli semptomları ile karşılaşma riski daha yüksektir. Graves hastalığı genellikle gebeliğin üçüncü trimesterinde iyileşir ve doğum sonrası dönemde kötüleşebilir. Bu nedenle Graves hastalığı olan kadınların doktorlarına tıbbi geçmişleri hakkında ayrıntılı bilgi vermesi çok önemlidir.”

ŞİKAYETLER GEBELİK SEMPTOMLARIYLA KARIŞTIRILABİLİYOR

Hızlı ve düzensiz kalp atışı, titreyen eller, yeterli kilo alamama ya da kilo kaybı olanların hipertiroidden şüphelenerek doktorlarını bilgilendirmesi gerektiğini belirten Yazıcı, bir diğer tiroit sorunu olan hipotiroidi konusunda şu açıklamalarda bulundu:

“Hipotiroidi belirtileri, genellikle hipotiroidizmi olan kadınlarla gebe kadınlar için aynıdır. Aşırı yorgunluk, soğukla baş etmede sorun, kas krampları, şiddetli kabızlık, hafıza veya konsantrasyon ile ilgili sorunlar bu semptomlar arasında sayılabilmektedir. Bunlar da gebelik semptomlarıyla oldukça karışmaktadır.”

KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ

İdeal olarak gebelik öncesinde yani prekonsepsiyonel dönemde, hipotiroidisi olduğunu bilen kadınların kullandıkları ilaç dozlarının düzenlenmesi için doktorlarına başvurması gerektiğini belirten Yazıcı sözlerine şöyle tamamladı:

“Kullanılan ilaç gereksinimleri hamilelik sırasında sıklıkla, ortalama yüzde 25-50 oranında artar. Kadının hamilelik boyunca normal tiroid fonksiyonuna sahip olduğundan emin olmak için gebeliğin ilk trimesterinde yaklaşık 4 haftada bir tiroid fonksiyon testleri kontrol edilmelidir. Doğumdan hemen sonra da hekim kontrollünde kullanılan ilaç dozları yeniden düzenlenmesi gerekir. Prenatal vitaminlerin tiroid hormonunun gastrointestinal sistemden emilimini bozabilecek demir ve kalsiyum içerdiğini bilmek de önemlidir. Graves hastalığı öyküsü olan ve radyoaktif iyot (RAI) veya cerrahi olarak tiroidektomi ile tedavi edilen kadınlarda, gebelikte erken evrede Graves antikorları (TRAb) test edilerek risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Antikorlar yüksekse, 18-22’nci haftalarda takip testi önerilir ve antikorlar hala yüksekse, fetal ve neonatal izleme ihtiyacını değerlendirmek için 30-34’üncü haftalarda ek takip önerilir. Hafif hipertiroidizmde hem anne hem de bebek iyi durumda olduğu sürece, genellikle tedavi olmaksızın yakından izlenir. Tiroid cerrahisi nadiren gereklidir. Gerekirse, ideal olarak gebeliğin ikinci trimesterinde yapılmalıdır. Radyoaktif iyot tedavisi ise hamilelik sırasında kesinlikle kullanılmamalıdır.”