Harflere ruh veren sanat: Kaligrafi
ensonhaber.com

Kaligrafi, Mürekkebin kalemle, kalemlerin kağıtla uyum içerisinde dans edip birbirinden şık ve estetik harflerin yazıldığı modern sanattır.

Harfleri birer sanat eseri haline getirmemizi sağlayan bu teknik, dünyanın farklı yerlerinde farklı biçimlerde geliştirilmeye devam ediyor. Peki Kaligrafi nedir ? Nasıl yazılır? Hangi kalemler kullanılır? İşte merak edilenler...

KALİGRAFİ NEDİR?

Kaligrafi sanatı, Uzak Doğu’dan Asya’ya ve daha sonra günümüze taşınan çağın en estetik yazı şekli olarak karşımıza çıkıyor.

Kaligrafi sözcüğü, Yunanca “ kallos” (güzel) ve “graphos” (yazı) sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Kaligrafinin birçok çeşidi vardır. Ancak günümüzde en çok tercih edilen ikisi Batı tarzı modern kaligrafi ve geleneksel kaligrafidir.

Harflere ruh veren sanat: Kaligrafi

MODERN KALİGRAFİ NEDİR?

15. yüzyılda matbaacılığın gelişmesiyle birlikte kaligrafi yani güzel yazı yazma sanatı ya da diğer bir deyişle el yazması yöntemi de hızlı bir şekilde geriledi. Baskı tekniklerindeki ilerleme, kaligrafi sanatının sonunu tamamen getirdi dememiz doğru olmasa da biraz gerilemesine neden oldu diyebiliriz.

19.yüzyıldan itibaren ise bir yükseliş dönemi oldu ve modern kaligrafi yeniden canlandı. Modern kaligrafinin en önemli temsilcilerinden biri Edward Johnston’dır. Johnston’a ait el yazmaları British Museum’da sergileniyor.

Günümüzde, bu kadar gelişmiş teknolojiye rağmen hala o el yazması sanatlar görenleri büyülemeye deva ediyor. Kaligrafi hala değerini koruyor ancak beraberinde yeni türler de bu sanata ilave olmaya devam ediyor. Buna günümüzde en yakın örnek olarak Graffiti’yi verebiliriz.

Coğrafyamızda yüzyıllardan beri süslemeler ve duvar yazılarında karşımıza çıkan hat sanatı da kaligrafinin geleneksel formlarından biri olarak az sayıda usta tarafından sürdürülüyor.

Harflere ruh veren sanat: Kaligrafi

KALİGRAFİ VE HAT ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Aslında her ikisi de güzel yazı yazma sanatı olarak ifade edilir. Fakat hat sanatında Arap harfler kullanılır ve dini motifler ön plandadır.

Kaligrafi sanatı latin harfleriyle süslenerek icra edilen bir sanattır.

Kaligrafi sanatı soldan sağa doğru yazılırken, hat sanatı arapça olduğu için sağdan sola doğru yazılır. Hat sanatı tezhip ile taçlandırılırken, kaligrafinin buna pekte ihtiyacı yoktur.

Harflere ruh veren sanat: KaligrafiHarfler arasındaki boşluğu doğru şekilde ve doğru orantıda bırakmak, yazılan yazıya simetrik bir görünüm kazandırmak, yazıya zarif bir görüntü vermek, harflerin biçimleriyle okunmayacak kadar oynamamak gibi kurallar kaligrafinin altın kurallarıdır.

Kaligrafik yazıların altın, gümüş, çiçek veya farklı görsellerle desteklenebilir. Ancak bu süs unsurları kaligrafinin ana değil, yardımcı unsurlarıdır. Kaligrafide esas olan sembollerin (harflerin) güzel bir şekilde yazılması ve düzenlenmesidir.

Kaligrafiyi şöyle tasvir etmek mümkün. Dekore edilmemiş, bilgisayar fontlarıyla yazılmış bir metin, bir vücudun kemik ve kasları gibidir. Kaligrafik bir şekilde yazılan bir metin ise bu vücut üzerindeki şık bir gece elbisesi ya da smokin gibidir.

Kaligrafi Antik Yunancada “güzel el yazısı” anlamına gelir. Ancak bugün kaligrafi daha fazla şey anlam ifade eder.

Harf ve sözcük yazımı da kaligrafinin önemli bir konusudur. Bu bağlamda kaligrafiyi sadece el yazısına bağlamak doğru olmaz. Graffiti, tabela yazımı, tipografi ve grafik tasarım da kaligrafinin uygulama alanları arasındadır.

Kaligrafi çoğunlukla el yazısıyla karıştırılır. Ancak aralarında teknik ve biçimsel farklar vardır. El yazısı serbest stile daha yatkınken, kaligrafinin basit ama pratik isteyen belli kuralları vardır. Aynı zamanda kaligrafi tekniğiyle yazmak için üretilen kalemlerde kesik uçlu, çizgilere hakimiyet kurmayı kolaylaştıran özel kalemlerdir.Harflere ruh veren sanat: KaligrafiKaligrafi fontları, bu özel kalemlerle yazılabilen kalın ve ince yazı tiplerinin karışımıyla oluşturulur. Harfler arasındaki boşluklar, belirli bir açıyla, doğru ve orantılı çizilir. Tabi bunlar daha çok geleneksel kaligrafi teknikleri için geçerlidir.

Oysa modern kaligrafi, geleneksel kaligrafi ve hat sanatı gibi belirli kuralları takip etmez, aksine bozmayı görev edinir. Yani modern kaligrafinin tek ve en eğlenceli kuralı, bugüne kadar olan kuralları bozmaya dayalıdır. Birçok geleneksel kaligrafi stili, harfleri özel bir forma sokmanızı bekler. Ancak modern kaligrafide bir harfin biraz fazla kıvrılması ya da biraz daha uzaması korkulacak değil, kutlanacak bir varyasyondur.

Kaligrafi uygulamalarında genellikle küt ve yuvarlak uçlu kalemler, fırça kalemler, su bazlı mürekkep ve parşömen kâğıdı sıklıkla tercih edilir. Modern kaligrafide ise özellikle fırça kalem çok büyük bir rol oynar. Fırça kalemler sayesinde üretilen bu tekniği uygulamanın alternatif yolları da vardır.

KALİGRAFİNİN TARİHÇESİ

Kaligrafinin tarihçesi çağlar öncesine, mağara resimlerine kadar uzanır. Kaligrafi sanatı da eski çağlardan beri insanoğlunun vazgeçilmez sanat dallarından biri olmuştur.

Medeniyetler çok eski tarihlerden beri yazı ile nesilden nesile aktarıldığı için, her medeniyet kendi yazı stilini kendi kültürüyle özleştirmiştir. İbrani kaligrafisi, Mısır kaligrafisi, Hint kaligrafisi, Kore kaligrafisi, Çin kaligrafisi, Japon kaligrafisi, Latin kaligrafisi ve İslam kaligrafileri bu şekilde ortaya çıkmıştır.

Araplar da yazı konusunda hatırı sayılır bir yere sahiptirler. Bunda Hazreti Peygamber (SAV)’in, Hz. Ali (RA)’ye güzel yazması yönünde tavsiyeleri ve başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere dini metinlerin özenle yazılması etkili olmuştur.