Tiyatronun Türkiye’deki tarihi çok eskilere dayanmıyor olsa da, kendimizi ifade etmemiz için önemli bir mecra haline kısa sürede geldi. Türkiye’deki en önemli oyun yazarımızdan biri olan Haldun Taner’in eserleri eski tiyatro geleneğiyle modern tiyatro geleneği arasında köprü niteliği taşıyor. Şimdi tiyatroya Haldun Taner perspektifinden kısa bir bakış atalım. Siz bu oyunlardan hangisini okudunuz ya da izlediniz?
TİYATRO VE HALDUN TANER
Öykü, tiyatro ve kabare yazarı olarak edebiyat dünyasında iz bırakan Haldun Taner, özellikle tiyatro alanında bolca başarılı eserler verdi.Yazmaya dramatik türün tiyatrodaki ilk örneklerini vererek başladı. Ardından Epik tiyatro denemeleri yazdı. Haldun Taner, "Keşanlı Ali" oyunu ile Türkiye’deki ilk epik tiyatro örneğini kaleme almış oldu. Bu oyun Türkiye'nin yanı sıra Almanya, İngiltere, Çekoslovakya, Yugoslavya'nın çeşitli kentlerinde oynandı. Daha sonraki dönemlerde konularını güncel olaylardan alan siyasal-sosyal taşlamaların ağır bastığı oyunlar yazdı.
GÜNÜN ADAMI-DIŞARDAKİLER
“Haldun Taner’in ilk oyunu Günün Adamı 1952’de “zararlı” görülerek yasaklanmış, 1962’de Ulvi Uraz Tiyatrosu’nda sahnelenebilmiştir. Bu durumu kitabın önsözünde Haldun Taner şöyle dile getirir: “Bu piyesi bir bakıma bir tenis topuna benzetmek kabildir. Bıraksalar öbür toplar kadar, hatta belki onlardan az sıçrayacak bir tenis topu. Ne var ki, bunu hızla yere çarptıklarından fazla ses çıkardı, tavana kadar sıçradı.”
Dışardakiler ise Haldun Taner’in ikinci oyunudur. Altı tablodan oluşan oyun ilk kez 1957’de Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Oyunda 1950’lerde topluma egemen olan “serbest teşebbüs” anlayışının yarattığı kültürel yozlaşma ve değerler çatışması başarıyla yansıtılır.”
Günün adamı - Dışardakiler
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:160
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
EŞEĞİN GÖLGESİ
“Konusunu gezici hatip ve sofist filozof Samsatlı Lukianos’un bir fıkrasından alan Eşeğin Gölgesi ilk kez 1965’de İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda sahnelendi. Abdalya adlı hayali bir ülkede adalet, basın, özel girişim, dışişleri, içişleri gibi her kesimde yaşanan düzen bozukluğunun taşlaması niteliğindeki oyun ilk sahnelenişinden sonra bir süre yasaklanmıştı.”
Eşeğin Gölgesi
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:104
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
KEŞANLI ALİ DESTANI
“Keşanlı Ali Destanı dilden dile çevrilerek dünyanın pek çok ülkesinde sahnelenmiş; oyuncusu ve seyircisiyle bütünleşmiş; dahası, Türk tiyatrosuna yıllarca öncülük etmiş bir başyapıt.
Haldun Taner'in "gecekondu ortamında bir kahramanlık mitosunun parodisi" dediği, modern epik tiyatronun en güzel örneklerinden biri sayılan oyunda, geleneksel gösteri sanatlarımızın birçok özelliği çağdaş bir yorumla sunuluyor. Yaratılan tipler öylesine gerçek, öylesine canlı ki, hemen her toplumun sosyal ve ekonomik açıdan benzerlik gösteren kesimlerinde karşımıza çıkıveriyorlar. Bu nedenle, Sineklidağ efsaneleri Keşanlı Ali ve Zilha ister İstanbul'da, ister Berlin'de, ister Londra, Beyrut ve Budapeşte'de, isterse Hamburg'da, nerede olursa olsun hep aynı ilgi ve sevgiyle karşılandı.”
Keşanlı Ali Destanı
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:160
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
GÖZLERİMİ KAPARIM VAZİFEMİ YAPARIM
“Haldun Taner, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım'ın iki kahramanı Vicdani ile Efruz'un şahsında 20. yüzyıl Türkiye'sinin analizini yapıyor. Karagöz'lerle Hacivat'lara uzak yakın aynalar tutarak 'gözlerimi kaparım vazifemi yaparım' anlayışına tatlı-sert dokunuyor.
Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:132
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
VATAN TURTARAN ŞABAN
“Kabare tiyatrosunun ülkemizdeki ilk örneği sayılan Vatan Kurtaran Şaban Haldun Taner'in öncülüğünde 1967'de kurulan Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nun ilk oyunu olarak 449 kez sahnelenmiştir. Halen sahnelenen, güncelliğini hiç yitirmeyen bir başyapıt, bir güldürü klasiğidir.”
Vatan Kurtaran Şaban
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:106
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
SERSEM KOCANIN KURNAZ KARISI
"Haldun Taner'in en usta yapıtlarından biri olan Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Molière'in birçok piyesini Türkçeye adapte etmiş devlet adamı Ahmet Vefik Paşa üzerinedir. Paşa, Bursa'da vali iken kendi başına bir tiyatro kurmuş, Türk ve Ermenilerden oluşan aktörlerini bizzat yönetmişti. Üç perde boyunca Molière'in Georges Dandin'inden sahneleri üç ayrı üslup varyasyonu içinde izleriz. Bunun sonucu, bugünkü Türkiye'deki çeşitli oyun üsluplarının bir parodisidir. Taner'in tercih ve sevgisinin geleneksel Türk tuluat tiyatrosundan yana olduğu ustaca işleyişinin içinde sezilir." (Metin And)”
Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:120
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
FAZİLET ECZANESİ
“Haldun Taner'in, "Eczanenin Akşam Müşterileri" (1952) adlı öyküsünden yola çıkarak yazdığı Fazilet Eczanesi, çok katmanlı sosyo-kültürel özellikleriyle, dik başlı ama insancıl Saadettin Bey ve çevresindeki renkli kişileriyle tiyatromuzun klasiklerinden.”
Fazilet Eczanesi
Haldun Taner
Yapı Kredi Yay.
S.:96
Kitabı satın almak için tıklayınız: İdefix
*
Sonay Karaman
Instagram: biyografivekitap
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış