Divan edebiyatı her ne kadar hatırlanmak istenmezse de aslında edebi akımlar içerisinde ilki odur. Türk edebiyatında geçmişten günümüze kadar uzanan edebi akımları tanıyalım.
Bir diğer yazımızın konusu ise Türk edebiyatında şiir akımları olacak.
DİVAN (Zümre) EDEBİYATI
13. ve 19. yüzyıllar arasında, Arap ve Fars edebiyatlarından temel alan ve Anadolu’da etkili olan Divan edebiyatı, İslam kültürünün özelliklerini yansıtır. Şairler eserlerini Divan isimli bir kitapta topladıkları için bu ismi taşır.
Divan şairlerinin büyük çoğunluğu medrese kültürüyle yetişmiştir. Divan edebiyatı, İslamiyet’in kabulünün ardından ortaya çıktığı için dinsel içerikli dünya görüşünden temel alır.
HALK EDEBİYATI
Kökeni İslamiyet’in kabulünden öncesine dayanır. Genellikle sözlü olarak icra edilmiştir. Kendine özgü bir dili ve üslubu vardır. Saz şairleri ve Tekke şairleri halk edebiyatında büyük öneme sahiptir.
TANZİMAT EDEBİYATI
Tanzimat edebiyatı, Türk edebiyatında Doğu'dan Batı'ya yönelmenin başlangıcı sayılır. Şinasi ile Agah Efendi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahval gazetesi, Tanzimat edebiyatının başlangıcı kabul edilir.
19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan Tanzimat edebiyatıyla roman, anı, eleştiri, makale, öykü ve tiyatro gibi yeni türler edebiyata girmeye ve bu türlerin ilk örnekleri verilmeye başlanmıştır.
HAVZA EDEBİYATI
Nev Yunanilik ya da Havza edebiyatı düşüncesinin amacı, Eski Yunan ve Latin klasikleri örnek alınarak bu doğrultuda eserler ortaya koymaktır.
Havza edebiyatının en önemli isimleri Yahya Kemal Beyatlı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Salih Zeki Aktay’dır.
NAYİLER
Nayiler, 1911-17 yılları arasında, Rubab dergisi çevresinde bir araya gelmiş bir edebiyat topluluğudur. Türk edebiyatında Milli edebiyat hareketinin ortaya çıkmasına önayak olmuşlar, ancak kısa sürede dağılmışlardır.
Topluluğun en önemli isimleri Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Selahattin Enis ve Orhan Seyfi Orhon’dur.
SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI
Edebiyat-ı Cedide, Servet-i Fünun dergisi yazarlarının Batı edebiyatı etkisiyle geliştirdikleri bir edebiyat hareketidir. Edebiyat-ı Cedide ile birlikte Doğu edebiyatından büyük ölçüde uzaklaşılmıştır.
Servet-i Fünun yazar ve şairleri, gerçekçilik ve doğalcılık akımları arasındaki ayrımı net bir şekilde ortaya koymuşlardır. Aynı zamanda Türk edebiyatına sembolizm ve parnasizmi getirmişlerdir.
Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Hüseyin Suat Yalçın, Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Cahit Yalçın, Mehmet Rauf ve bağımsız yazarlardan Hüseyin Rahmi Gürpınar ile Ahmet Rasim Edebiyat-ı Cedide’nin en önemli temsilcileridir.
FECR-İ ATİ EDEBİYATI
Meşrutiyet yıllarında ortaya çıkan Fecr-i Ati topluluğu, belirli ilkeler çevresinde birleşen yazarlardan oluşur.
24 Şubat 1909’da sanat anlayışlarını, amaç ve ilkelerini bir bildiriyle açıklamışlardır. Türk edebiyatında ilk edebi bildiriyi yayınlayanlar Fecr-i Aticilerdir.
MİLLİ EDEBİYAT YA DA GENÇ KALEMLER
19. yüzyılın sonlarında, Batıcılık ve İslamcılık ile birlikte Türk edebiyatını etkileyen üç temel akımdan biri Milli edebiyat ya da diğer ismiyle Türkçülüktü.
Milli edebiyat akımını, Genç Kalemler dergisinin etrafında toplanan Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp başlatmıştır.
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
1920’li yıllardan günümüze kadar devam eden dönemi kapsar. Temeli Kurtuluş Savaşı ile Atatürk devrimlerine dayanır.
Milli edebiyatla iç içe ve onun devamı niteliğindedir. Edebiyat İstanbul sınırlarını aşmış, tüm Anadolu’yu kapsamıştır.
Toplum sorunları daha fazla işlenmeye başlanmıştır.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için iletişim:
ergul.tosun@ensonhaber.com
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış