Tarihteki ilk pandemi Hititler döneminde yaşandı

Hitit Üniversitesi tarafından sosyal medya hesapları üzerinden “Pandemi Söyleşileri”ne katılan Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz, “Tarihte Kaydedilen İlk Pandemi: Hititlerde Veba” konulu bir sunum yaptı.

Gavaz, belki de tarihteki ilk biyolojik savaş örneğinin de Hititler zamanında kaydedildiğine dikkat çekti.

HİTİTLERDE SALGIN

Gavaz, yaklaşık 3 bin 500 yıl önce o dönemin dünyasına bir süreliğine de olsa hükmeden Hititlerin, Hititçe belgeler sayesinde zor salgın günlerinde neler yaşadıklarını tahmin etme şansı yakalayabileceklerini dile getirdi.

İNSANLARA, HAYVANLARA VE BİTKİLERE BULAŞTI

Ayrıca o dönemde kaydedilen birçok çivi yazılı belge sayesinde, pandeminin yayıldığı coğrafya, nasıl bulaştığı ya da çözüm yolları ile ilgili de ipuçlarının bir araya getirildiğini belirten Gavaz, salgının genel anlamıyla kısa süre içinde insanlara, hayvanlara ve bitkilerin büyük bir bölümüne bulaşan bir hastalık olduğunu aktardı.

ÜLKELER ARASI YAYILIM GÖSTERDİ

Hititler döneminde baş gösteren salgının ülkeler arası yayılım gösteren bir pandemi olduğuna dikkat çeken Gavaz, pandeminin yayılım gösterdiği coğrafyanın ise Mısır, Mezopotamya (Mitanni, Babil), Kuzey Suriye (Buradaki yerel krallıklar) hatta Alaşiya (Kıbrıs) ve Anadolu olduğunu dile getirdi.

MISIR ARŞİVİNDE VAR

Gavaz, özellikle Tel-El Amarna arşivinin yani Mısır kraliyet arşivlerinin yaklaşık olarak M.Ö. 1335’lerde bu salgına odaklandığını ve bazı belgelerde salgının başlangıç yeri ve ciddiyeti ile ilgili bilgiler içerdiğini vurguladı.

TUTSAKLARDAN YAYILDI

M.Ö. 14’üncü yüzyılda Hititlerin İmparatorluk döneminde, I. Uppiluliuma’nın son saltanat yıllarında baş gösteren ve hem kralın hem de tahta geçen II. Arnuwanda’nın ölmesine sebep olan ve II. Murili döneminde doruk noktasına ulaşan salgının, tarihte yaşanan ilk ciddi pandemi örneği olduğunu söyleyen Gavaz, “Askeri seferler sırasında salgın tutsaklardan, Hitit ordusuna ve sonrasında da tüm bu coğrafyaya yayıldı.” dedi.

O DÖNEMDE DE KARANTİNA

Gavaz, diğer taraftan salgından kurtulabilmek için izlenen en akılcı çözümün ise bazı şehirlerde uygulanan karantina yöntemi olduğunu sözlerine ekledi.