Yunanistan'da yok olan Osmanlı eserleri
AA

Ayasofya’nın ibadete açılmasına ilişkin karara, Yunanistan’dan yoğun eleştiriler yöneltilirken, bu ülkedeki Türk-İslam eserlerinin durumu da tekrar gündeme geldi.

Ülkede bulunan Osmanlı dönemine ait ve bugüne kadar ayakta kalmayı başarmış eserlerin çoğunluğu, yıllardır amacı dışında kullanılmaya devam ediyor.

Bazı camiler yapılan tadilatlarla kiliseye dönüştürülürken, kimileri ise bar-pavyon veya erotik film sineması olarak kullanılıyor.

ESERLER HARABEYE DÖNDÜ

Yunanistan’da, Türk-İslam mimarisine ait 10 binin üzerinde eser ve eser kalıntısı bulunduğu tahmin ediliyor.

Osmanlı döneminde inşa edilen bazı eserler, restorasyon bahanesiyle dönüştürülmeleri için “Bizans” dönemine ait oldukları yönünde kayıt altına alınırken, kaderlerine terk edilen birçok eser de zaman içinde harabeye döndü.

Yunanistan'da yok olan Türk-İslam eserleri

CAMİLERİN ÇOĞU İBADETE KAPATILDI

Halen ayakta olan ve geçmişte müze, bar, cafe, sergi salonu, dükkan, kamu binası, matbaa, kilise, erotik filmler gösterilen sinema ile bar-pavyon olarak kullanılan onlarca caminin çoğu ibadete kapalı tutulmaya devam ediyor.

Selanik’te 1468 yılında inşa edilen ve şehrin en eski camisi Hamza Bey Camisi, Yunanistan’ın bağımsızlığını kazanmasının ardından bir süre ibadethane olarak kullanıldı. Sonraki yıllarda ise caminin kesme taştan yapılan minaresi yıkıldı, kubbesindeki kalem işleri, yazı levhaları silindi ve içindeki geçmeli ahşap minberi yok edildi.

Başta Selanik'teki Yeni Cami ve Alaca İmaret Camisi olmak üzere ayakta kalanlar ise yine müze ve sergi salonu olarak kullanılıyor.

Yunanistan'da yok olan Osmanlı eserleri

SİNEMAYA DÖNÜŞTÜRÜLEN CAMİLER...

Şehrin ana caddelerinden Egnatiya üzerinde bulunan cami, 1927’de Yunan NGB (National Bank of Greece) bankasının mülkiyetine geçirildi. Daha sonra özel şahsa satılan caminin dışa bakan kısımları bölünerek dükkan yapıldı, iç kısmı ise sinemaya dönüştürülerek 80’li yıllara kadar erotik filmler gösterimi için kullanıldı.

Yanya bölgesinde yer alan Narda (Arta) şehrindeki Faik Paşa Camisi, mübadeleden sonra bir ara kiliseye çevrildi. Daha sonra terk edilen caminin, 1970’li yıllarda bar-pavyon olarak kullanıldığı biliniyor.

Yunanistan'da yok olan Osmanlı eserleri

Diğer yandan, başta başkent Atina olmak üzere Yanya, Yenicei Vardar, Girit, Larisa ve Kavala gibi birçok önemli şehirdeki camiler ve tarihi yapılar da aynı kaderi paylaşmaya devam ediyor.

İbadete açık resmi camisi bulunmayan Atina’da, en eski cami olan Fethiye Camisi, kentin Osmanlı idaresinden ayrılmasının ardından askeri cezaevi ve depo gibi birçok farklı amaç için kullanıldı.

Fatih Sultan Mehmet tarafından 1458'de yaptırıldığı kabul edilen ve kentin simgesi Akropolis'in eteklerinde, arkeolojik bölge içindeki Roma Agorası'nda yer alan camide, 2010'a kadar tarihi eserler depolandı.

Cami, daha sonra başlatılan restorasyon çalışmalarının 2017’de tamamlanmasının ardından sergi salonu olarak kullanılıyor.

ARŞİVLERDE KAYITLI ESERLERİN İZİNE RASTLANMIYOR

Fethiye Camisi'nin birkaç yüz metre ilerisinde de Cizderiye Camisi bulunuyor. Kentin turistik yerlerinden Monastiraki Meydanı'nda yer alan ve yılın büyük bölümünde kapalı tutulan bu cami de dönem dönem ziyaretçilerine seramik müzesi olarak hizmet veriyor.

Arşiv ve salnamelerde kayıtlı Atina'daki Türk-İslam eserlerinden Yeni Cami, Kubbeli Cami, İç Kale Camisi, Mehmet Voyvoda Muallimesi, Hüseyin Efendi Tekkesi ve Hacı Ali Hamamı gibi yapıların ise bugün izine dahi rastlanmıyor.

Yunanistan'da yok olan Osmanlı eserleri

ATİNA'DA İNŞA EDİLEN CAMİ

Öte yandan, 10 yıllar süren tartışmalardan sonra Atina'da inşaatı tamamlanan ilk “resmi cami”nin açılış tarihi halen belirsizliğini koruyor.

Votanikos semtinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ait kullanılmayan bir alandaki eski yapılar restore edilerek oluşturulan ve açılışı 5 kez ertelenen 350 kişi kapasiteli caminin, minaresi bulunmuyor.

Müslüman Türk nüfusun yaşadığı Batı Trakya ve 12 adalar dışında ibadete açık resmi cami bulunmayan Yunanistan'ın diğer bölgelerinde yaşayan Müslümanlar, ibadetlerini apartmanların bodrum katları ve dernek merkezi gibi kendi imkanlarıyla kurdukları mekanlarda yapmak zorunda kalıyor.

Yunanistan'da yok olan Osmanlı eserleri

NAMAZ KILMA İZNİ YOK

Yanya, Girit ve Larisa gibi birçok önemli Yunan şehrindeki camiler de aynı kaderi paylaşmaya devam ediyor.

Rodos'taki Sultan Mustafa Camisi de nikah törenlerine ev sahipliği yapıyor. Batı Trakya’daki Müslüman Türk Azınlığa ait din görevlilerinin, ülkenin diğer bölgelerinde atıl durumda bulunan bazı camilerde dua edip cuma namazı kılmak için yaptığı başvurular ise Yunan yönetimi tarafından reddediliyor.

Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)