Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar
ensonhaber.com

Raylar, trenler, metrolar, ölümler…

Vakanüvis

ABD, Brooklyn saldırısının tedirginliğinde. New York City kentinin Brooklyn Metro İstasyonu’nda, ilk belirlemelere göre biri ağır 16 kişinin yaralandığı bir saldırı gerçekleşti. Bayrağının göründüğü pek çok coğrafyada – neredeyse istisnasız - kötücül bir atmosfere yol açan ABD, bu defa ise ölümcül, kanlı, tedirgin edici bir olayı kendi ülkesinde deneyimledi. Brooklyn’deki saldırı, raylı sistemde yaşandı. Bu; terör mü, bireysel eylem mi olduğu henüz netleşmeyen olay vesilesiyle tarihte, demir yolları, istasyonlar, trenler, metrolar üzerinde gerçekleşen saldırıları bir hatırlayalım.

Etki gücü yüksek saldırılar

Raylı sistemleri hedef alan saldırılar; kentsel nüfusu korku ve kaosa mahkum etmesi, rastgele imha girişimlerinin hedefi olunabileceği ihtimali, mutlak engellemeyi geçersiz kılan, - çoğunlukla - yetersiz kalan güvenlik önlemleri gibi faktörler, terör örgütlerinin bu tür ulaşım ağlarına olan ilgisini daima diri tutmakta. Global güvenlik şirketi “International Corporate Protection” CEO’su Will Geddes, Londra saldırıları sonrası verdiği demeçte, “Metro saldırıları bir terörist için idealdir. Bütün şehri durma noktasına getiriyorlar ve sadece o gün kargaşaya yol açmakla kalmıyorlar, asıl amaçları olan daha büyük bir korku kalıntısı da oluşturuyorlar. Londra’da hâlâ seyahat etmekten çekinen insanlar var.” demişti.

Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar

"Raylardaki terör" en fazla Hindistan, Pakistan ve Rusya'da görüldü

Tarihi akışında “raylardaki terör”e bakıldığında; Doğu coğrafyasındaki ülkeler, aralarında en fazla Hindistan – Pakistan bölgesi ile Kuzey’de hassaten Rusya’nın bu tür saldırılara maruz kaldığı görülüyor.

Ayrılıkçı Sih teröristlerinin Pakistan’ın Pencap Eyaleti’nde gerçekleştirdikleri saldırı, kayıtlara “Pencap Cinayetleri” adıyla geçmişti. Saldırganlar 15 Haziran 1991 tarihinde, bir yolcu treninin değişik vagonlarına binmiş ve rastgele açtıkları ateşle tam 126 kişiyi katletmişlerdi. Sih saldırısı; bölgeyi istikrarsızlaştırmak, seçimleri etkilemek amacıyla parlamento seçimlerinden sadece iki ay önce yapılmıştı. Yine Müslüman toplum düşmanı olan bir başka ayrılıkçı örgüt mensubu Bodolar da 30 Aralık 1996’da Delhi’ye giden bir ekspres trenini raylara koydukları bombayla patlatmışlardı. Saldırıda 33 Müslüman öldürülmüştü.

10 Ağustos 2001’de Angola isyancı hareketi Unita, yolculara kuvvetleriyle saldırmadan önce bir treni mayınla raydan çıkarmıştı. Saldırıda 200’den fazla kişi ölmüş ve 150’den fazla kişi yaralanmıştı. Hindistan’da 10 Eylül 2002’de Howrah Rajdhani Ekspresi’nin sonradan sabotaj olduğu anlaşılan tren kazasında da 130 kişi hayatını kaybetmişti.

11 Temmuz 2006’da, kendini “İslamcı” olarak tanıtan bir terör grubu, akşamın yoğun saatlerinde Mumbai banliyö treni sistemine peş peşe 7 saldırı gerçekleştirmişti. Bombalı saldırılarda birinci sınıf kompartımanlar hedef alınmış, 200’den fazla kişi ölmüş, 700’ü aşkın kişi de yaralanmıştı. Eylemle ilgili 18 kişi suçlu bulunmuştu. Hindistan destekli Sih saldırılarından biri olan 18 Şubat 2007’deki eylemde, Pakistan sınırına giden Samjhauta Ekspresi’ne bomba yerleştirilmiş, olayda 50’den fazla kişi ölmüştü. Saldırganın, eylemden Müslüman kesimlerin sorumlu tutulacağı beklentisiyle böyle bir komployu gerçekleştirdiği ortaya çıkmıştı. Kasım 2008’de Mumbai Chhatrapati Shivaji Terminus tren istasyonunda başlayan ve dört gün süren olaylarda ise İslami kesimler hedef alınmış, sonuçta 164 kişi vahşice katledilmişti.

Hindistan’ın Batı Bengal kentinde ise 28 Mayıs 2010’da Gyaneshwari Ekspresi raydan çıkarak hızlı trene çarpmıştı. Olayda 148 kişi ölmüş, 200 kişi de yaralanmıştı. Bölgedeki “Maocu isyancılar”ın trenin rayların raydan çıkmasını sağladıkları yaygın bir şüpheye dönüşmüştü.

Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar

Rusya'daki patlamalar

5 Aralık 2003’te bir intihar bombacısı, Rusya Stavropol Krai’de kendini patlatarak 46 kişinin ölümüne yol açmıştı. Olayda 170 kişi de yaralanmıştı. Rus ve Batı medyası, tutuklanan herhangi birileri olmamasına rağmen “Saldırıyı Çeçen teröristler düzenledi” şeklinde manipülatif haberler yapmışlardı. 6 Şubat 2004’te bu kez Moskova Metrosu’nda patlatılan bir bomba 41 kişiyi öldürmüş, 100’den fazla kişiyi de yaralamıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıdan Çeçen ayrılıkçı lider Aslan Mashadov ve Çeçen isyancıları sorumlu tutmuştu. Olayla ilgili üç kişi ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. 27 Kasım 2009’da ise Rusya'nın Bologoye kentinde Nevsky Ekspresi’nin altında patlayan bombayla 27 kişi ölmüş, 100 kişi de yaralanmıştı.

Rusya’daki benzer bir saldırı da 29 Mart 2010’da gerçekleşmişti. İki kadın intihar bombacısı, sabahın yoğun olduğu saatlerde iki ayrı Moskova treninde bombaları patlatmıştı. Saldırılarda 40 kişi hayatını kaybetmişti. Yaralananların sayısı ise 100’ü aşmıştı. Saldırıyı Çeçen isyancılar üstlenmişti.

Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar

Batı ülkelerinin metroyla imtihanı

Batı dünyası da sık sık, raylar üzerinde gerçekleşen terör saldırılarına maruz kalmıştı. Cezayir’in bağımsızlığına karşı çıkan OAS örgütü, Cezayir politikasında yeterince sert bulmadıkları Fransız hükümetini sıkıştırmak için 18 Haziran 1961 tarihinde Vitry-Le-François’de bir trene saldırı düzenlemişti. Saldırıda yolculardan 28 kişi ölmüş, 100’den fazlası da yaralanmıştı. 2 Ağustos 1980’de İtalya Bologna tren istasyonundaki bir bekleme odasında patlatılan bomba ise 85 kişinin ölümüne, 200 kişinin de yaralanmasına neden olmuştu. Saldırıyı, “aşırı sağcı” olduğu açıklanan dört kişi yapmıştı. Zanlılar, ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı.

11 Mart 2004’te Madrid’teki dört banliyö treninde patlatılan 10 bomba 200 kişinin ölümüne yol açmıştı Yaklaşık iki bin kişinin yaralandığı saldırılar İspanya’daki genel seçimlerden üç gün önce gerçekleşmişti. Başlangıçta bir Bask ayrılıkçı örgütünün eylemi olduğu iddia edilen saldırı, daha sonra “El Kaide” saldırısı olarak lanse edilmişti. 7 Temmuz 2005’te “Londra Bombalamaları” olarak da bilinen saldırılarda ise 52 kişi ölmüş, 784 kişi de yaralanmıştı. Dört intihar bombacısı Londra’da üç metro treni ve bir çift katlı otobüste patlayıcıları infilak ettirmişti. 22 Mart 2016’da ise Brüksel ulaşım merkezlerini bombalayan üç intihar bombacısı, 32 kişinin ölümüne yol açmıştı.

Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar

Ve diğerleri...

İsrail Devleti’ni kurma hazırlıklarını sürdüren Yahudi yerleşimcilerin içindeki militan grup Lehi’nin bölgedeki İngiliz askerî varlığını uzaklaştırmak için 25 Şubat 1948’de düzenlediği Rehovat bölgesindeki saldırılarda 28 İngiliz askeri öldü, 35’i de yaralandı.

3 Temmuz 1994’te Azerbaycan başkenti Bakü’deki metroda Ermeni gizli servisinin yaptığından şüphelenilen saldırıda 13 kişinin hayatını kaybetti, 42 kişi yaralandı.

20 Mart 1995’te Tokyo metro sistemlerine Aum Shinrikyo tarikatı üyelerince yapılan Sarin gazı saldırısında 13 kişiyi hayatını kaybetti.

25 Temmuz 1995’te Fransa Saint-Michel banliyö demiryolu istasyonunda çivi yüklü gaz şişeleri patlatıldı, 8 kişi öldü, 200’den fazla kişi yaralandı.

30 Aralık 2000’de Filipinler’deki Metro Manila’da aynı anda patlayan beş bombada 22 kişi öldü ve 100'den fazla kişi yaralandı.

18 Şubat 2003’te bir kundakçı, Güney Kore’nin Daegu kentinde depresyondan muzdarip eski bir taksi şoförü bir metro trenini ateşe verdi. Olayda 200 kişi öldü, en az 150 kişi de yaralandı.

- Denise Chow, “Tarihteki En Kötü Metro Saldırıları”, 29 Mart 2010, livescience.com

- Stephen Kurczy, “En Ölümcül Metro Terörist Saldırıları”, Science Monitor, 30 Eylül 2021

Vakanüvis yazdı: Raylı ulaşımlardaki saldırılar