Çin ve Rusya, CR-929 yolcu uçağı projesinde anlaşmazlığa düştü

Batı karşısında birçok alanda ortak adımlar atmasıyla bilinen Çin ve Rusya, uçak projesinde anlaşmazlık yaşıyor.

İki ülkenin ortak yürüttüğü "CR-929" yolcu uçağı projesi, bazı aşamalarında yaşanan sürtüşmelerle gündeme geldi.

Sorun çıkaran iki ayrıntı

Pekin'in 50 milyar dolarlık projeye bazı Batılı şirketleri davet etmek istemesi ve Çin pazarındaki satış payını paylaşmak istememesi taraflar arasında sorun yarattı.

Rusya'nın, Çin'in yolcu uçağının uluslararası uçuş standartlarına daha uygun olması için bazı parçaların Batılı üreticiler ile ortak üretilmesi teklifine karşı çıktığı iddia edildi.

Rusya'nın motor ısrarı

Çin'in, uçağın motorunun geliştirilmesinde Rolls-Royce ve General Electric gibi Batılı firmaları dahil etmek istediği, Rusya'nın motorun iki ülke ortak üretimi olmasında ısrar ettiği ileri sürüldü.

Pekin'in, uçağın şasisi ve iniş takımlarının Alman veya Amerikan yapımı olmasını tercih ettiği, Moskova'nın ise uçuş güvenliği sicilinin yetersiz olmasına karşın bu parçaların Rus yapımı olmasında direttiği aktarıldı.

Kâr paylaşımı anlaşmazlığı

Moskova'nın, Çin'in Batılı şirketleri dahil etme isteğini, Ukrayna-Rusya Savaşı nedeniyle uygulanan yaptırımlardan zarar görmemek için Batı'ya verilen bir ödün olarak yorumladığı öne sürüldü.

İkinci kaynağa göre ise taraflar, kâr paylaşımı konusunda anlaşamıyor. Pekin, Çin'de satılacak uçaklar için Rusya'ya kâr payı vermek istemiyor.

Rusya teklife sıcak bakmıyor

Çin pazarındaki satışları tamamen kendisine ayırmak isteyen Pekin, buna karşılık yurt dışı satışlarda Rusya'ya yüzde 70 pay vermeyi teklif ediyor.

Ancak Rusya teklife sıcak bakmıyor çünkü uçağın ABD'li Boeing ve Avrupalı Airbus'un hakim olduğu küresel pazarda kısa sürede önemli pay sahibi olabileceği öngörülmüyor.

Eşit pay talebi

AA'nın aktardığına göre, bu durumda Çin pazarındaki satışlar, projeden elde edilecek kazancın büyük bölümünü oluşturacağından Ruslar, buradan eşit pay almakta ısrar ediyor.

Rusya projeden tamamen çekilebilir

Rusya medyasındaki bazı açıklamalarda, Moskova'nın bu koşullarda projeden tamamen çekilmeyi değerlendirdiğinin işaretleri görülüyor.

Rus haber ajansı Tass, geçen ay yayımladığı haberde, Başbakan Yardımcısı Yuri Borisov'un projeye ilişkin şu sözlerine yer vermişti:

"İzlenecek yol bu gibi görünüyor"

"Çin'le proje üzerinde çalışıyoruz, işler prensipte uygun bir doğrultuda ilerliyor. Çin, bir sanayi devi haline geldikçe, bizim hizmetlerimize giderek daha az ihtiyaç duyuyor, katılımımız her geçen gün azalıyor.

Projenin geleceğine, ayrılıp ayrılmayacağımıza ilişkin tahmin yürütmek istemiyorum ama izlenecek yol bu gibi görünüyor."

288 koltuklu CR-929 yolcu uçağı projesi

Çin Ticari Uçak Şirketi ile Rusya Birleşik Uçak Şirketince yürütülen proje, 2017'de başlamıştı.

Uzun mesafe uçuşlarında kullanılması planlanan 288 koltuklu uçağın ilk uçuşunu gelecek yıl yapması planlanıyordu.

Rusya'nın yaptırımlar yüzünden sermaye sıkıntısı çekmesi nedeniyle kanatların yapımında geri kaldığı ve bunun projenin tamamlanmasını öteleyeceği öngörülüyor.