Malabadi Köprüsü yıllara meydan okuyor

UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde bulunan Malabadi Köprüsü, insanlığın engelleri aşma çabalarının, mühendislik ve mimari birikimin somutlaştığı en mükemmel örneklerden biri olarak adeta zamana meydan okuyor.

EN UZUN TAŞ KEMERE SAHİP LÖPRÜ

Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde Batman Çayı üzerine kurulan ve Diyarbakır-Tebriz Kervan Yolu güzergahında bulunan anıtsal yapı, 40,86 metrelik sivri kemeri ile dünyanın en uzun taş kemere sahip köprü özelliğini taşıyor.

Kullanılan malzemelerin mühendislik bilgisi, taban yerleştirilmesi ve kemer genişliği hesaplanarak inşa edilen köprü, yaklaşık 9 asırdır kullanılmakta olan odaları ve üzerindeki figürleriyle ayakta duruyor.

KÜLTÜRE ÖNEMLİ KATKI

Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İrfan Yıldız, Malabadi Köprüsü'nün, Bosna Hersek'teki Mostar ve Sokulu Mehmet Paşa köprülerinin inşasına yol açan kültür ve teknik birikime önemli katkı sağladığını söyledi.

HAN ODALARI VE TUVALETİYLE DİKKAT ÇEKİYOR

Malabadi'nin, sel taşkınları nedeniyle yıkılan iki köprünün yerine, 1145 yılında Timurtaş oğlu Necmettin-i İlgazi tarafından yapıldığını aktaran İrfan Yıldız, ana gözlü ve yolu dik olan köprüler grubuna giren yapının, barındırdığı han odaları ve tuvaletiyle dikkati çektiğini söyledi.

HORASAN HARCI KULLANILMIŞ

İrfan Yıldız, yapılan statik hesaplar, malzeme ve horasan harcının kullanılması nedeniyle köprünün özgün yapısını kaybetmeden günümüze kadar ulaştığına işaret ederek, "Yine üzerindeki süslemeleri bakımından da ender olan yapılardan biridir. Aslan, güneş kabartmasını barındırıyor. Köprüyü yapan ustanın, mimarın, köprüyü yaptıran dönemin sultanına, köprünün maketini takdim ettiği figürlerde, köprünün üzerinde halen ilk günkü şekliyle duruyor." dedi.

Köprünün bir özelliğinin de diğer yapılara göre daha büyük olan han odaları ve tuvaletin bulunması olduğunu aktaran Yıldız, bu odaların yolcuların konaklaması ve köprüdeki görevlilerinin kullanması amacıyla yapıldığını dile getirdi.

ZİRVE ESER

İnşa tekniği, süslemeleriyle dönemin ender özelliklerini yansıtan köprünün, su yapıları, köprüler üzerine çalışan mimar ve sanat tarihçilerinin görmesi gereken bir eser olduğunu vurgulayan İrfan Yıldız, çok gelişmiş köprüler yapan Artuklu medeniyetinin zirve eserinin Malabadi Köprüsü olduğunu söyledi.