Çocuk felci aşısıyla milyonları kurtaran kahraman

Jonas Salk, 1954 yılında geliştirdiği çocuk felci aşısı sayesinde, milyonlarca çocuğun hayatına dokunmayı başarmıştı. Salk’ı bu kadar özel yapan nedenlerden biri de geliştirdiği aşıyı patentlememiş olması. Kendisine ‘neden patentlemediği’ sorusu yöneltildiğinde Salk, şu cevabı veriyor; “İnsanlığa ait, patenti yok diyebilirim. Güneşi patentleyebilir misiniz?” Salk, aşı için patent çıkarmış olsaydı 7 milyar dolar kazanç sağlayabilecekken, insanları kurtarmayı seçti. 23 Haziran 1995 yılında hayatını kaybeden çocuk felci aşısının mucidi, ABD’li hekim ve bakteriyolog Jonas Salk, unutulmaması gereken biri.

İNSANLAR VE BÖCEKLER TEZİ

New York Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra kendini virüs araştırmalarına veren Jonas Salk, bakteri profesörü olduktan sonra tamamen araştırmalarına yoğunlaştı. “Eğer tüm böcekler dünyadan yok olacak olsaydı, 50 yıl içinde dünyadaki hayat sona ererdi.”

“Eğer insanoğlu dünyadan yok olacak olsaydı, 50 yıl içinde bütün yaşam formları kendini yeniler ve gelişirdi” sözlerinin sahibi de ta kendisi.

SALGIN AMERİKA'NIN KORKULU RÜYASI OLDU

Çocuk felci, Amerika’da en önemli sağlık sorunlarından birini oluşturuyordu. Salgının endişe verici boyutlara ulaşmasıyla birlikte, 57.628 çocuk felci vakası yaşandı. Büyük bir çoğunluğunu çocukların oluşturduğu salgında bu ürkütücü manzara, o dönemler için Amerika’nın en büyük korkusu halini aldı.

Çocuk felci aşısıyla milyonları kurtaran kahraman VİDEO

ESKİ MISIR’DAN 1950’LERE

Çocuk felci, insanlık tarihi kadar eski bir hastalık. Eski Mısır’da, M.Ö. 1400 yılından kalma bir tablette, bacağında çocuk felci sekeli olan bir Mısırlının tasvirine rastlıyoruz. Tarihi belgelerden, insanllık tarihi boyunca her toplumda görüldüğünü biliyoruz. Ancak 1800’lü yıllara karşı çocuk felci göreceli olarak daha az etkisi olan bir hastalıktı. O dönemde, kanalizasyon sistemlerinin yokluğu ve genel hijyen kurallarının bilinmemesi nedeniyle, çocuk felci ile birlikte difteri, kolera gibi daha bulaşıcı ve öldürücü hastalıklar da sıklıkla görülüyordu. Bebek ölüm oranları oldukça yüksekti ve pek çok çocuk, diğer bulaşıcı hastalıklar nedeniyle ölüyordu.

SOĞUK SAVAŞ YILLARINDA SALK’IN ÇALIŞMALARI

1947 yılında Pittsburgh Üniversitesi'nde virolojist ve epidemiyolog olan Dr.Thomas Francis, Salk'ı New York'a davet etti. Dr. Salk, tüm gücüyle eski deneyimlerinin ışığında artık tanımlanmış polio virüsüne karşı bir aşı geliştirmek için çalışmaya başladı.

57.628 ÇOCUK FELCİ VAKASI!

Salk, canlı ve zayıflatılmış virüslerin hala tehlikeli olabileceğini düşünüyor, pek çok bilim insanının görüşlerinin aksi yönünde, ölü bir virüs aşısı üzerinde çalışıyordu. Sene 1952 olduğunda, ABD tarihinde görülen en korkutucu çocuk felci salgınıyla karşı karşıya kalmıştı: 57.628 çocuk felci vakası! Salgından iki yıl sonra, Salk’ın formaldehitle öldürülmüş virüsten elde ettiği aşısı hazırdı.

KAMERALAR ÖNÜNDE İLK ÖNCE KENDİ AİLESİNİ AŞILADI

Dr. Salk, geliştirdiği aşıya öylesine çok güveniyordu ki, ilk olarak kendi karısı ve üç çocuğunu medya önünde aşıladı. Ardından aşının etkinliği ve güvenilirliğini test etmek için önce Pittsburgh bölgesinde yaşıyan 15.000 çocuk pilot bir çalışmayla aşılandı. Ardından, 1954 yılında aşı geliştirilmesi için maddi destek veren Ulusal Çocuk Felci Vakfı’nın önderliğinde tıp tarihindeki en büyük çift kör kontrollü klinik deneyi gerçekleştirildi: 20.000 doktor ve halk sağlığı uzmanı, 64.000 okul görevlisi, 220.000 gönüllü yetişkin ve ABD, Kanada ve Finlandiya’dan 1.800.000 okul öğrencisi. Klinik deneyden bir yıl sonra, aşılanan gruptaki çocuk felci oranı, aşılanmayan gruba göre %90 oranında azalmıştı!

ON BİNLERCE ÇOCUĞUN HAYATINI KURTARDI

Dr. Salk, bulduğu aşıyla on binlerce çocuğu sakatlıktan ve ölümden kurtararak kısa zamanda halk kahramanı ilan edildi. 1957 yılına gelindiğinde, Salk’ın aşısı sayesinde ABD’de görülen çocuk felci vakaları %80-90 oranında azalmıştı.

ÇOCUKLARINIZI AŞILATIN

Bugün Türkiye, çocuk felci salgınının yeniden görülme ihtimali en yüksek olan ülkelerden biri. Kapı komşumuzda salgın var. Pakistan’dan yola çıkmış hortlamış polio virüsü belki de şu an aramızda geziyor. Ancak şanslıyız. Ülkemizde etkin çalışan bir çocuk sağlığı birimi, canlarından şüphe etmeden görevini yapabilen aşılama görevlileri var. Ayrıca yan etkisi olmayan IPV aşısı da ülkemizde mevcut. Çocuk felcinin önüne geçmek, binlerce çocuğun sakatlanmasını hatta ölmesini engellemek elimizde. Yapılması gereken şey ise çok basit: Çocuklarınızı aşılatın.