Bakan Avcı'dan yayıncılara Sabahattin Ali çağrısı

Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu değişik taslağına ilişkin Gölbaşı Vilayetler Evi'nde basın toplantısı düzenledi.

SABAHATTİN ALİ'NİN ESERLERİ

İsmet İnönü döneminde alınan iki Bakanlar Kurulu kararıyla Sabahattin Ali'nin eserleri yasaklandı ve 21 yıl basılamadı. Bakan Avcı, yayıncılara yasadaki "Yazarın ölümünden 70 yıl sonra varislere telif hakkı ödemesi biter ve eserler kamu malı haline gelir." düzenlemesini Sabahattin Ali'nin hatırası için uygulamama çağrısı yaptı.

Bakan Avcı, bir gazetecinin genç yaşta öldürülen Sabahattin Ali'nin kızı Filiz Ali'nin, babasının eserlerinden aldığı telif hakkı konusundaki talebinin bu taslak ile çözülüp çözülemeyeceğine dair sorusuna cevap verdi.

SABAHATTİN ALİ'NİN KIZIYLA GÖRÜŞÜLDÜ

Bu konuda Sabahattin Ali'nin kızıyla da görüştüğünü anlatan Avcı, telif haklarının sanatçının ölümünden 70 yıl geçtikten sonra kamuya devredilmesine yönelik uygulamanın bulunduğunu anımsattı.

ÖLÜM YILI

Ali'nin 1949'da öldürüldüğüne fakat uzun bir süre ölümüyle ilgili resmi bir kayıt olmadığı için ölüm ilamının 1953 yılında alındığına dikkat çeken Avcı, ailesinin de telif hakları konusunda 1949 yılını "ölüm yılı" olarak kabul etmek istemediğini aktardı.

YASAKLANAN KİTAPLARI

Avcı, 1949 yılı baz alındığında Sabahattin Ali'nin eserleri için sürenin 2019'da biteceğini bildirerek, bunun yanında 1944 ve 1948'te alınmış iki Bakanlar Kurulu kararıyla Ali'nin iki eserinin 1965 yılına kadar yasaklandığını ve iki kitap için yasaklamanın diğer eserlerin basımını da etkilediğini hatırlattı.

Ailenin, eserlerin bu süre içerisinde de piyasada olmaması sebebiyle söz konusu telif haklarının 1965'ten itibaren uygulanmasını istediğini belirten Avcı, bu sürenin makul olduğunu ifade etti.

"Biliyorsunuz Sabahattin Ali tek parti döneminde, 1949 yılında Bulgaristan sınırı yakınlarında öldürülüyor. Ölümüyle ilgili ayrıntıları bugün de bilmiyoruz. Ama uzun bir süre ölümüyle ilgili resmi bir kayıt olmadığı için aile haklı olarak, ‘1949 yılını ölüm tarihi olarak kabul etmeyebiliriz’ diyor. Çünkü ölüm ilamı 1953 yılında alınmış. Bizim yasalarımıza göre bir eserin telif hakkı ölümünden 70 yıl geçtikten sonra kamu malı haline geliyor. Yani varislerinin telif hakkı kalkmış oluyor."

YASAKLANDI AMA TÜRKİYE'DE UYGULANMADI

"Bence o iki Bakanlar Kurulu kararı sebebiyle, yani Sabahattin Ali’nin ‘Sırça Köşk’ ve bir diğeri de ‘Değirmen, Dağlar ve Rüzgâr’ hakkında her ne kadar Bakanlar Kurulu yasaklama kararı verdiyse de, Türkiye’deki uygulama ve atmosferi hepimiz çok iyi biliyoruz."

"AİLENİN TALEBİ HAKLI"

Avcı, "Bence ailenin bu konudaki talebi haklı. Bizim tartışmaya açtığımız telif hakları kanununda inşallah bununla ilgili bir düzenleme bulunursa bence iyi olur. Bakanlık olarak bizim bu konuda kanaatimiz, en azından iki Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklanmış olmaktan kaynaklı bu mağduriyetin giderilmesi için istisnai bir hüküm geliştirilebilir mi diye çalışıyoruz." diye konuştu.

Bunun genel bir düzenleme olduğunu vurgulayan Avcı, yazarın ölümüyle ilgili bir netlik yoksa veya yasaklanmalardan kaynaklanan bir gecikme olması durumundaki mağduriyetlerin giderilmesine ilişkin bir düzenleme düşünüldüğünü dile getirdi.

"Onlar hakkında Bakanlar Kurulu kararı olmasa da, zımnen Sabahattin Ali yasaklanmış yazar muamelesi gördüğünden bence ailenin bu konudaki talebi haklı. İnşallah bununla ilgili bir düzenleme kapısı açılabilirse bence iyi olur. Bu konudaki kişisel kanaatim budur. Bakanlık olarak da kanaatimiz, bu mağduriyetin giderilebilmesi için istisnai bir hüküm geliştirilebilir mi diye çalışıyoruz."

YAYINCILARA ÇAĞRI: SABAHATTİN ALİ'NİN KİTAPLARINA AYRIMCILIK YAPILMALI

Bu süreçte yargının, Ali'nin eserlerinin telif hakkı süresinin 2019'da dolmasına yönelik karar da verebileceğini aktaran Avcı, "Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Sabahattin Ali’nin varisleri hukuken bir engel bulamadığı takdirde, yani mahkemelerin ‘Sabahattin Ali’nin kitapları kamu malıdır ve isteyen basabilir’ demesi halinde Türk yayıncılarının bence örnek bir davranış sergilemeleri gerekir.

Bence burada Türk yayıncıları örnek davranış sergilemeli ve hukuken, yasal olarak böyle bir hak olsa bile bu 21 yıl boyunca, yasaklı olduğu süre boyunca en azından Sabahattin Ali'nin kitaplarına kamu malı muamelesi yapmamayı yayıncı birlikleri ve yayıncılar ortak bir tavır olarak benimsemeli. Bence çok yakışır ve Sabahattin Ali'nin hatırasına da denk düşen bir uygulama olur." şeklinde konuştu.